Beta HCG testi, özellikle hamilelik döneminde en çok duyulan kan tahlillerinden biridir. Ancak bu test yalnızca gebeliği göstermekle kalmaz; bazı hastalıkların tanısında da önemli bir rol oynar. Peki Beta HCG nedir, ne işe yarar ve yüksek ya da düşük çıkması ne anlama gelir?
Beta HCG Nedir?
Beta HCG’nin açılımı “Human Chorionic Gonadotropin” yani “İnsan Koryonik Gonadotropin” hormonudur. Bu hormon, döllenmiş yumurtanın rahim duvarına yerleşmesinden kısa süre sonra plasenta tarafından salgılanır.
Hamilelik başladığında kandaki Beta HCG değeri hızla yükselir ve her iki günde bir neredeyse iki katına çıkar. Bu yüzden Beta HCG testi, hamileliği en erken tespit eden yöntemlerden biridir.
Kısaca söylemek gerekirse: Beta HCG, hamilelik hormonu olarak bilinir. Ancak yalnızca gebeliğin varlığını değil, gebeliğin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini de gösterir.
Beta HCG Testi Neden Yapılır?
Beta HCG nedir sorusuna yanıt verirken, testin kullanım alanlarını da bilmek önemlidir.
Bu testin yapılmasının başlıca nedenleri şunlardır:
Gebeliği doğrulamak: Adet gecikmesi sonrası hamilelik şüphesinde en net sonucu verir.
Gebeliğin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini takip etmek: Düzensiz veya yavaş yükselen HCG değerleri, dış gebelik veya düşük riskine işaret edebilir.
Bazı tümörleri tespit etmek: Hamile olmayan kişilerde yüksek HCG değeri, bazı tümör türlerinin (örneğin testis veya yumurtalık kanseri) belirtisi olabilir.
Gebelik haftasını belirlemek: HCG seviyeleri, tahmini gebelik süresinin hesaplanmasında yardımcı olur.
Beta HCG Testi Nasıl Yapılır?
Test genellikle kan tahlili şeklinde yapılır. Koldan alınan az miktarda kan laboratuvarda analiz edilir.
İki tür HCG testi bulunur:
Kantitatif (sayısal) Beta HCG: Kanda HCG miktarını sayısal olarak ölçer.
Kalitatif (nitel) Beta HCG: Sadece “pozitif” veya “negatif” sonucu verir.
Hamileliğin erken döneminde kanda tespit edilen Beta HCG, idrar testinden çok daha hassas sonuç verir.
Normal Beta HCG Değerleri
Beta HCG değerleri gebeliğin haftasına göre değişir. Aşağıdaki tablo ortalama değerleri göstermektedir:
3. hafta: 5–50 mIU/mL
hafta: 10–425 mIU/mL
hafta: 19–7.340 mIU/mL
hafta: 1.080–56.500 mIU/mL
7–8. hafta: 7.650–229.000 mIU/mL
9–12. hafta: 25.700–288.000 mIU/mL
Daha sonraki haftalarda değer yavaş yavaş düşmeye başlar ve gebelik süresince belli bir dengede devam eder.
Beta HCG Neden Yükselir?
Hamilelik dışında da Beta HCG yüksekliği görülebilir. Bu durum genellikle:
Dış gebelik, mol gebeliği (üzüm gebeliği)
Yumurtalık veya testis tümörleri
Bazı mide ve karaciğer kanserleri gibi durumlarla ilişkilidir.
Hamilelikte ise beklenenden yüksek Beta HCG, ikiz veya üçüz gebeliklerin işareti olabilir.
Beta HCG Neden Düşük Olur?
Gebelikte Beta HCG seviyesinin yavaş yükselmesi veya beklenenden düşük olması, bazı olasılıkları gündeme getirir:
Dış gebelik
Gebelik kaybı (düşük)
Gelişimi duraklayan gebelik
Bu gibi durumlarda doktor, HCG değerinin birkaç gün arayla tekrar ölçülmesini ister. Normal bir gebelikte HCG değeri her 48 saatte bir yaklaşık iki katına çıkar. Eğer bu artış olmazsa, gebeliğin sağlıklı ilerlemediği düşünülür.
Beta HCG Testi Ne Zaman Yapılmalı?
Adet gecikmesinden en erken 10–12 gün sonra yapılan test en güvenilir sonucu verir. Çok erken yapılan testlerde hormon seviyesi henüz ölçülemeyecek kadar düşük olabilir. Bu durumda “yanlış negatif” sonuçlar görülebilir.
Beta HCG Değerini Etkileyen Faktörler
Gebeliğin haftası
İkiz veya çoğul gebelik
İlaç kullanımı (özellikle doğurganlık tedavileri)
Hormonal dengesizlikler
değerlerde değişikliğe yol açabilir.
Beta HCG nedir sorusunun yanıtı aslında oldukça basittir: Bu hormon, gebeliğin başladığını gösteren ilk biyolojik işarettir. Aynı zamanda sağlıklı bir hamileliğin sürüp sürmediğini anlamak için doktorların en güvendiği testtir.
Erken dönemde yapılan düzenli Beta HCG kontrolleri, hem gebelik takibinde hem de olası risklerin erken fark edilmesinde büyük önem taşır.
