Kan tahlili sonuçlarında sıkça karşımıza çıkan HGB, aslında vücudumuz için hayati öneme sahip bir değerdir. Peki HGB nedir, neden ölçülür ve bu değerin düşük ya da yüksek çıkması ne anlama gelir?
HGB Nedir?
HGB, tıpta “hemoglobin” kelimesinin kısaltmasıdır. Hemoglobin, kırmızı kan hücrelerinin (alyuvarların) içinde bulunan, oksijeni akciğerlerden vücudun diğer dokularına taşıyan bir proteindir. Aynı zamanda karbondioksiti de hücrelerden alarak akciğerlere geri götürür.
Yani HGB, vücudun oksijen taşıma kapasitesini gösteren en önemli parametrelerden biridir. Bu nedenle HGB değerinin çok düşük ya da yüksek olması, genel sağlık hakkında önemli ipuçları verir.
Normal HGB Değerleri
HGB değeri yaşa ve cinsiyete göre değişiklik gösterebilir. Ancak genel olarak ortalama değer aralıkları şu şekildedir:
Kadınlarda: 12 – 16 g/dL
Erkeklerde: 13,5 – 17,5 g/dL
Çocuklarda: 11 – 16 g/dL
Bu değerlerin altına ya da üstüne çıkılması, bazı sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
HGB Düşüklüğü Neden Olur?
HGB değerinin düşük çıkması, çoğunlukla anemi (kansızlık) ile ilişkilidir. Bunun arkasında farklı nedenler olabilir:
Demir eksikliği: En sık görülen sebeptir. Yetersiz demir alımı hemoglobin üretimini azaltır.
Vitamin eksiklikleri: B12 ve folik asit eksikliği de HGB düşüklüğüne yol açabilir.
Kan kaybı: Regl dönemi, mide-bağırsak kanamaları ya da ameliyatlar sonrasında görülebilir.
Kronik hastalıklar: Böbrek hastalıkları veya iltihabi durumlar HGB seviyesini düşürebilir.
HGB düşüklüğünde kişi kendini halsiz, solgun, yorgun hisseder. Baş dönmesi, nefes darlığı ve çarpıntı da sık görülen belirtilerdir.
HGB Yüksekliği Neden Olur?
HGB değerinin yüksek çıkması da normal değildir. Genellikle şu nedenlerle ortaya çıkar:
Yüksek rakımda yaşamak: Hava inceldikçe oksijen azaldığı için vücut daha fazla hemoglobin üretir.
Sigara kullanımı: Damarları daraltır, oksijen taşıma kapasitesini düşürür, vücut telafi etmek için HGB’yi artırır.
Aşırı su kaybı: Vücut susuz kaldığında kan yoğunlaşır ve HGB değeri olduğundan yüksek görünebilir.
Akciğer veya kalp hastalıkları: Oksijen yetersizliği HGB üretimini artırabilir.
Yüksek HGB değerlerinde baş ağrısı, baş dönmesi, yüzde kızarma veya ellerde karıncalanma gibi belirtiler gözlenebilir.
HGB Değerini Dengelemek İçin Ne Yapılabilir?
Düşük HGB için demir açısından zengin besinlere (kırmızı et, yumurta, mercimek, ıspanak gibi) yer vermek gerekir. Ayrıca C vitamini alımı, demir emilimini destekler.
Yüksek HGB durumunda ise bol su içmek, sigarayı bırakmak ve doktor kontrolünde kan sulandırıcı tedaviye başvurmak gerekebilir.
Düzenli kan tahlilleri yaptırmak, bu değerin sağlıklı aralıkta kalmasını sağlar. Vücudun size verdiği sinyalleri dikkate almak, uzun vadede ciddi rahatsızlıkların önüne geçmenin en etkili yoludur.
